Naar de wc in regionale trein? Dat duurt nog jaren

En daar kan Greetje van Amstel uit Doesburg niet tegen. Twaalf jaar geleden besloot ze werk te maken van haar ergernis. Die kwam voort uit het feit dat haar dochter MS heeft. Veel patiënten met deze ziekte hebben darmproblemen, 1 op de 3.

We reizen op een doordeweekse morgen met Van Amstel met Arriva van Arnhem naar Winterswijk. In een trein zonder toilet. "Dat duurt langer dan een uur", zegt ze.

Nu we het over Winterswijk hebben: treinreizigers uit die plaats hebben niets te kiezen, zegt de Doesburgse. "In Winterswijk kun je alleen met Arriva, naar Arnhem en naar Zutphen. Zonder wc dus."

Van Amstel haalde in 2017 het nieuws door tussen Arnhem en Winterswijk op een emmer te gaan zitten en haar behoefte te doen. Daarmee vroeg ze aandacht voor het probleem waar veel reizigers mee zitten. “Eén op de 4 Nederlanders heeft problemen met de spijsvertering. Is er dus geen wc in de trein, dan pak je de trein niet.”

Eind vorig jaar werd duidelijk dat Gelderse regiotreinen nog jaren zonder toilet reizigers van A naar B rijden.

Het inbouwen van toiletten in treinen is zeer complex en duur, laat de provincie weten. Drie jaar geleden werden die kosten nog geschat op 12 miljoen euro. Een provinciewoordvoerder verwacht dat de inbouwkosten hoger uitvallen. Een trein die moet worden opgebouwd, kan op dat moment niet rijden. Dat leidt tot extra drukte in de trein of tot rituitval, zegt de provincie. En waar laat je de ontlasting en urine van toiletbezoekers? “Langs het spoor moeten voorzieningen komen om die op te vangen”, is het antwoord.

Provinciale Staten hebben meerdere keren gepraat over het probleem, legt de woordvoerder uit. “De gemiddelde reisduur is 15 tot 18 minuten voor de grootste groep reizigers in de trein. Er is toen besloten voor de optie van toiletten op de stations waar de regionale treinen langs rijden. Die er nu allemaal zijn. Daarvoor is 9 miljoen euro beschikbaar gesteld.”

Dat er toiletten op stations zijn is helemaal prima, zegt Greetje van Amstel. "Daar is iedereen voorstander van. Maar de provincie gaat op de stoel van de reizigers zitten, alsof zij kan bepalen wanneer je naar de wc moet."

Om haar standpunt kracht bij te zetten heeft Van Amstel in de trein een emmer, touw en een kleed meegenomen. Met dat touw en kleed maakt ze op een platform voor in- en uitstappen een provisorisch toilet. "Als er iemand moet in geval van nood..." Dan: "Je voelt je geremd in je veiligheid als je in de trein niet naar het toilet kunt."

Op de toiletloze Valleilijn tussen Ede-Wageningen en Amersfoort en die wordt geëxploiteerd door Connexxion speelt een ander probleem: de treinfabrikant bestaat niet meer. “De grote vraag is of er een bouwer te vinden is die wil en kan bouwen”, zegt de provincie. “Overigens zijn hier twee nieuwe treinen besteld met toiletten met het geld dat gereserveerd was voor een mogelijke kwartiersdienst.”

Staatssecretaris Heijnen (CDA) van Infrastructuur en Waterstaat sloot vorig jaar met de provincies een bestuursakkoord over toiletten in treinen. In dat akkoord liet Gelderland opnemen de inbouw van toiletten in bestaande treinen waarschijnlijk niet te kunnen realiseren. Nadat Van Amstel hierover bij het ministerie aan de bel had getrokken, zei het departement met Gelderland te zullen praten.

“We wachten dit gesprek af", zegt de provinciewoordvoerder. "Wel zijn er op landelijk niveau in zijn algemeenheid gesprekken binnenkort over de financiering van het openbaar vervoer. We kunnen ons voorstellen dat dit onderwerp daar ook wordt meegenomen.”

Dan maar nieuwe treinen mét wc's aanschaffen? Het vervroegd kopen van nieuwe treinen is zeer kostbaar, stelt de provincie. “In principe komen er toiletten in de nieuw aan te schaffen treinen in Gelderland. Vooralsnog gaan wij ervan uit dat dit zal zijn op het moment dat het oude materieel is afgeschreven.” Voor de treinen op de Valleilijn is dat in december 2036 het geval, voor de treinen in de Achterhoek en het Rivierengebied hebben we het over het najaar van 2042.

Greetje van Amstel is het zat. "Ik vind dat een onafhankelijke partij maar eens moet gaan bekijken wat hier aan de hand is."

[infobox:]