Zo word je een plantenexpert

Theo en Jan Dirk zijn al 15 jaar een stel en organiseren cursussen voor mensen die wat dieper in de plantenmaterie willen duiken. "We geven inzicht in de planten, de familienamen en waarom ze waar groeien. We besteden vooral veel belangstelling aan hoe de planten samenwerken met andere organismes. De natuur zit zo mooi in elkaar."

Krijgen ze veel vragen over eetbare planten? Volgens Thea steeds vaker. "Voedselbossen zijn populair, steeds meer mensen willen iets in de tuin doen met elkaar. Het stimuleert natuurlijk als je er ook nog iets uit kan eten, dat maakt het extra leuk."

Elke plantensoort heeft zijn eigen standplaats en komt dus niet overal voor. Alleen als de omstandigheden perfect zijn kan de plant kiemen en zich ontwikkelen. Bovendien zijn er in de loop van de evolutie allerlei relaties met onder andere insecten ontstaan die van de nectar snoepen en de bloemen met meegebracht stuifmeel bevruchten.

Orchideeën zijn daar volgens Thea een goed voorbeeld van: "vliegenorchis, bijenorchis, wespenorchis en de welriekende nachtorchis die nachtvlinders lokt door honinggeur en anders specifieke lokstoffen."

Luister hier hoe Jan Dirk en Theo van planten zijn gaan houden:

"Over alles dat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit". Dit is de lijfspreuk van natuurgids Jan Dirk Focker. Als klein jongetje luisterde hij al geboeid naar het programma "Weer of geen Weer", de voorloper van "Vroege Vogels". In 1997 ging een droom in vervulling en werd hij natuurgids voor het IVN.

Thea Croese was als klein meisje al gebiologeerd door plantjes, bloemen en beestjes. "Ik kon uren bij een slootje bezig zijn om te kijken hoe mooi de natuur in elkaar zit. Ik keek vol ontzag naar de insecten die zoemend honing verzamelden op de Bereklauw."

De voorbeelden van eetbare planten en waar ze groeien rollen voorbij als we met Thea en Jan Dirk door Het Kruidenhof lopen. "De paardenbloem bijvoorbeeld vind je in weilanden die niet overmatig bemest zijn. Door hun rozetvormige bladeren overleven ze beweiding en bloeien ook weer na het maaien in het voorjaar. Ook bestaan er soorten die juist in het bos of in het moeras groeien."

Als we langs een perkje lopen met het bordje "kalmerend/rustgevend" springt het gespreksonderwerk direct naar medicinale planten. Van oorsprong gebruiken we planten als medicijn. Veel van de kennis is verloren gegaan. Gelukkig weten de natuurgidsen Thea en Jan Dirk veel van die kennis weer op te duikelen.

Volgens Thea is de Vlier een krachtige plant. "Hij werkt tegen griep en verkoudheid, is goed voor de luchtwegen en hooikoorts. Bovendien zijn de bessen goed voor het immuumsysteem." Jan Dirk vult aan: "En weet je waar asperine van wordt gemaakt? Van de bast van de berk. Asperine werkt trouwens ook tegen bloedstolsels, dus een goede plant bij longembolie. En in de boeken van Asterix en Obelisk gaat het iedere afdeling wel over de toverdrank die van de maretak werd gemaakt. Ook toen kenden de mensen al de kracht van planten."

Luister hier naar het verhaal over medicinale planten:

Een rondleiding dus.

Een goede tip van Thea is het boekje "Wild plukken" van Leoniek Bontje aan te schaffen. Dat staat vol pluktips en recepten. En ook "Het grote wildplukboek" van Edwin Flores is een aanrader als je zelf eetbare planten wilt leren verzamelen.